این وسیله کاربردی که در زبان فارسی به آن ” دندان کاو ” هم می گویند قطعه کوچکی است که از چوب ، پلاستیک ، بامبو و … ساخته می شود و برای خارج کردن مواد غذایی باقی مانده بین دندان به کار می رود.
از بررسی جمجمه ها و فسیل های انسان های گذشته مدارکی به دست آمده است که نشان می دهد اولین ابزاری که انسان ها برای پاکیزه کردن دندان خود از آن استفاده می کردند، تکه های ظریفی از چوب درختان بوده است.
هم چنین اولین مسواک های ساخته شده هم از چوب درخت مخصوصی بوده است؛ این امر نشان از قدمت و عمر زیاد استفاده از خلال، به عنوان ابزاری برای بهداشت دهان و دندان توسط انسان ها دارد.
با توجه به قدمت طولانی و کارایی بالای آن در طول تاریخ انواع زیادی از آن در اشکال و جنس های مختلف ساخته شده است:
بیشترین ماده ای که در ساخت از آن استفاده می شود ، چوب درختان است. زیرا ؛ چوب درختان به راحتی به اندازه های کوچک تبدیل می شوند و شکل پذیر است و پس از که در دهان قرار می گیرند با بزاق دهان ترکیب می شود و از حالت خشک و شکننده بودش خارج می شود.
این نوع با توجه به جنس شان انعطاف پذیر هستن و راحت تر بین دندان ها رو پاک می کنند و بخاطر نداشتن لبه های تیز و برنده آسیب کمتری به لثه وارد می کنند . ویژگی منحصر به فرد این نوع ، قابل شست و شو و چند بار مصرف بودن آن ها است.
خلال ساخته شده از بامبو، یکی دیگر از انواع خلال دندان موجود در بازار است. این چوب خواصی دارد که باعث می شود رطوبت کمی را جذب کند و پس از ترکیب با بزاق دهان به سرعت از شکل و استحکام اولیه خارج نشود.
این وسیله به جهت ویژگی های خاصی که دارد بسیار پر طرفدار است. در ادامه به بررسی برخی از این ویژگی ها میپردازیم:
شاید مهم ترین ویژگی استفاده از آن ها همین استفاده اسان از آن باشد . که به راحتی و در هر سنی و در هر مکانی قابل استفاده است و برای استفاده از آن نیازی به چیز دیگری مانند آب ندارد.
در حال حاضر جزو ارزان ترین ابزار محافظ و بهداشت دهان و دندان اند.
با توجه به اندازه و نوع طراحیشان می توان به راحتی بر رو آن کنترل داشت و غذا های باقی مانده را از بین دندان ها خارج کرد.
با وجود اینکه استفاده از انواع خلال دندان در میان مردم محبوب است، اما متخصصان دهان و دندان استفاده از آن را با توجه به مضراتی که به دنبال دارد، به عنوان تنها وسیله بهداشتی دندان ها و به طور مداوم پیشنهاد نمی کنند. چند نمونه از این مضرات را در ادامه بیان کرده ایم:
با توجه به جنس خلال ها مخصوصا خلال های چوبی اگر بدون دقت از آن ها استفاده شود امکان دارد در داخل دهان شکسته بشود و دهان و لثه را زخم کند.
گاهی اوقات تکه های باریکی از خلال ها بین دندان ها می شکند و باقی می ماند و اگر خارج نشود باعث بروز عفونت در دهان می شود.
در مراحل ساخت انواع خلال دندان ، خصوصا خلال های چوبی و بامبو، اگر میکروب های موجود در چوب به طور کامل از بین نرود، باعث عفونت داخل دهان می شوند. حتی اگر در فرآیند ساخت تمام نکات رعایت شود، اما در محیطی آلوده نگهداری شود، باز هم می تواند باعث بروز مشکلات و بیماری های دهان و دندان شود.
استفاده مکرر از خلال دندان باعث می شود فاصله بین دندان ها افزایش یابد. این امر امکان باقی ماندن غذاها در میان دندان ها را افزایش می دهد.
مسواک زدن؛ معمولا استفاده از انواع خلال دندان نسبت به مسواک برای افراد ساده تر است؛ چراکه مواد غذایی را به راحتی از بین دندان ها خارج می کند. اما خمیر دندان باعث میشود پلاک های روی دندان ها هم از بین برود و دندان ها را ضد عفونی میکند.
نخ دندان؛ کارایی خلال و نخ دندان تقریبا شیه به هم است. اما با توجه به سه ویژیگی، نخ دندان بر خلال دندان برتری دارد. این سه ویژگی عبارتند از:
جمع بندی
از نظر تاریخی خلال دندان یکی از اولین ابزارهای بهداشتی دهان و دندان به شمار می روند. امروزه انواع خلال دندان از جنس های مختلفی تولید میشود که بهترین نوع آنها خلال های چوبی و پلاستیکی هستند؛ البته هرکدام از آنها مزایا و معایبی دارند.
این محصول در کل بخاطر استفاده راحت و قیمت مناسب در میان مردم محبوب است. اما به دلیل وجود معایبی نظیر آسیب به لثه ها و دندان ها و عفونت های ناشی از استفاده از آن، توسط پزشکان برای استفاده مداوم توصیه نمیشود. پزشکان توصیه می کنند حتما پس از استفاده از خلال دندان ، دهان شویه مصرف شود تا محیط دهان ضد عفونی شود.